|
metiendo
member
REF: 29097
05/26/2003
|
>>
xem chủ đề
B mật của kiến qun đội
Kiến qun đội.
Kiến qun đội, phn tn khắp thế giới ngy nay, c tổ tin cch đy trn 100 triệu năm trn siu lục địa Gondwana. Nghin cứu mới ny c nghĩa l giống như c mập v c sấu chng khng thay đổi nhiều trong hng chục triệu năm qua.
Kiến qun đội khng giống kiến được tm thấy tại cc khu cắm trại gia đnh. Ni chung, chng l loi nay đy mai đ, kiếm mồi m khng cần trinh st trước. Kiến cha khng cnh của chng c thể đẻ tới 4 triệu trứng mỗi thng.
Nhiều nh khoa học tin rằng kiến qun đội c nguồn gốc ring rẽ trn một số lục địa trong khoảng thời gian tương đối gần của lịch sử tri đất. Do kiến qun đội c mặt hầu như l mọi nơi nn giới khoa học mặc nhin cng nhận chng tiến ho nhiều lần sau khi siu lục địa Gondwana tan vỡ v phn tn cch đy trn 100 triệu năm. Tuy nhin, quan điểm ny cần xem xt lại bởi dữ liệu mới do nh cn trng học Sean Brady, ĐH Cornell, Mỹ, đưa ra. ng pht hiện kiến qun đội tiến ho từ cng một tổ tin.
ng ni: ''Cc nh sinh học thắc mắc tại sao kiến qun đội lại giống nhau trn ton thế giới''. Cu trả lời l chng chỉ tiến ho một lần vo giữa kỷ Phấn trắng. Brandy đ nghin cứu ADN của 30 loi kiến qun đội v 20 tổ tin của chng trong thế giới của chng để xy dựng cy phả hệ.
Kết hợp dữ liệu di truyền với thng tin thu được từ ho thạch, Brady pht hiện ra rằng tất cả 30 loi kiến trn c cng đột biến di truyền. Nghin cứu được cng bố trn tạp ch Proceeding của Viện Hn lm khoa học Mỹ.
|
|
metiendo
member
REF: 29096
05/26/2003
|
>>
xem chủ đề
Hnh vi v chnh phủ trong thế giới cn trng
Ở đa số loại cn trng sống tập đon như ong mật, kiến v ong v vẽ, một trong những hnh thức trật tự x hội dựa trn sự kiểm sot sinh sản: Cn trng thợ từ bỏ khả năng sinh nở của mnh để nui con của cn trng cha. Nhưng, luật lệ đ đi khi vẫn bị vi phạm, những con thợ vẫn ngang nhin sinh sản..
Với hnh vi ny, chng khng chỉ chống lại những lợi ch của con đầu đn, m cn l gương xấu cho những con ong thợ trong bầy. Chnh v thế, chng phải trả gi đắt bằng sự tra tấn, tống giam v hạ st của những con cn trng thợ khc - hệ thống cảnh st chnh trị của loi.
Vo cuối thập nin 1980, Francis Ratnieks, chuyn gia về sinh thi học tiến ho tại Đại học Sheffield (Anh), đ chứng minh rằng, ong thợ đng vai tr cảnh st v đch thn trừng phạt những con phạm quy chế bằng cch ph huỷ trứng của chng. Duy tr trật tự với lực lượng ong thợ l một cơ chế cho php một x hội giải quyết cc xung đột của n, Francis Ratnieks giải thch.
Kiến ponrine.
"Hệ thống an ninh" ny khng chỉ tồn tại trong thế giới ong mật, m cn c thể quan st thấy ở một số loi ong b vẽ, hay kiến, điển hnh như kiến ponrine (một phn họ c lẽ l nguyn thủy nhất của nh kiến). Chng sống trong cc khu rừng nhiệt đới thnh cc tập đon nhỏ, tối đa khoảng một trăm thnh vin. Ở loi kiến ny, khng c ngăn cch lớn giữa kiến cha v kiến thợ. Nhưng nếu như tất cả những con ci đều c khả năng sinh sản, th chỉ c một số con l lm điều đ, bởi v cc tập đon nhỏ b ấy khng thể duy tr một số lớn con giống.
Tn ti trật tự ny được giữ vững l nhờ hệ thống cảnh st v cc phương php tn bạo nhất. Con kiến thợ ci cn trẻ no c định sinh sản th lập tức bị đồng loại chế ngự v lm cho bất động trong nhiều giờ, thậm ch nhiều ngy. Sự trừng phạt nhẹ nhất l n bị ging cấp v mất khả năng sinh sản. Nhưng thường l n sẽ bị cắt xẻo hoặc giết chết...
Đứng đầu cc hệ thống an ninh trn lun lun l con cha. Ở loi ong mật, con cha sẽ sản ra cc pheromone, chỉ thị cho những con thợ phải tiến hnh cng việc trấn p, phong toả buồng trứng của chng để tỏ lng trung thnh v ph vỡ những m mưu lật đổ. Chế độ ny thường thnh cng v hiếm khi c sự vi phạm php luật. Nhn chung, chỉ c khoảng 3 trong số 30.000 con thợ của đn ong l c buồng trứng hoạt động.
Nhưng, cũng như ở con người, khi một nh độc ti chết đi tất pht sinh những sự đảo lộn trong x hội. Khi con cha la đời, cc pheromone của n khng cn tắm cho đn ong mật nữa, lũ ong thợ sẽ tha hồ đẻ trứng. Ở loi kiến ponrine cũng vậy, thỉnh thoảng cảnh st kiến lm một cuộc đảo chnh, phế truất con cha suy yếu v đưa một con trẻ đầy đủ năng lực ln ngi. Khi khả năng sinh sản của con giống suy yếu, lũ thợ c thể quay sang ph t một con khc, Christian Peeters, chuyn gia về kiến ở Đại học Pierre et Marie Curie (Paris, Php), giải thch. Ngay cả ở loi ong mật, cũng c khi những con thợ đnh đổ địa vị độc quyền sinh sản của ong cha.
Cũng c những đn ong v chnh phủ một cch tự nhin, bao gồm vi chục ong thợ cng đẻ. Nhưng khi thử nghiệm lm tăng tỷ lệ sinh sản của số ong thợ ln đến 40%, Ben Olroyd, ở Đại học Sydney v cộng sự đ pht hiện thấy những con ong ny trở nn lơ l cng việc, dẫn đến sự suy tn v sụp đổ của cả đn. Chng hầu như khng tự nui sống mnh được nữa v lm những việc lạ lng, như cố p cc ấu trng đực pht triển thnh con cha, Ben Olroyd bnh luận. Cn nếu đưa vo đn những con ong thợ no đ, những con ny c thể bắt đầu đẻ trứng, khiến cc nh khoa học phải suy luận rằng, c lẽ cc pheromone của ong cha yếu hơn bnh thường.
Cuối cng, việc duy tr trật tự trong một số tổ ong c thể bị rối loạn bởi một tc động từ bn ngoi. Vo thng 1/2002, nhm của Francis Ratnieks đ m tả một dạng ăn bm của loi ong ở Cap (Cộng ho Nam Phi), trong vng 10 năm gần đy, đ tn st những đn ong chu Phi ở miền bắc nước ny. Những con ong thợ ở Cap c một điểm chung với những con ong thợ v chnh phủ của Ben Olroyd: chng gần như khng lm việc. Nhưng khc với những con ong thợ khc, chng c thể đẻ trứng, l cc bản sao di truyền của chng.
Ratnieks v cộng sự đ chứng tỏ rằng những con ong thợ chu Phi khng biết phn biệt được trứng của ong Cap với trứng m ong cha của chng đẻ ra. Hậu quả l số kẻ xm lăng tăng ln chng mặt, tiu diệt đn ong chu Phi chỉ trong vng vi thng. Lc đ, lũ ong Cap lại bay xm lăng sang tổ khc. Tới nay, loi ong ăn bm ny đ honh hnh ở Nam Phi trong một chu vi 200 km, trải di từ
|
