|
Minhxotxa
member
ID 50519
03/22/2009
|
“Ngủ đ̣” đêm sông Hương .
Khoắt khuya nào đó, ta đang ngủ say, bỗng vẳng lên điệu ḥ mái nh́ xao xuyến như gọi trong mơ, tỉnh dậy hóa ra là thực. Giọng ḥ con gái từ một con đ̣ đêm nào đó từ dưới sông Hương vọng lên lay thức tâm can...
Đ̣ trên sông Hương
Vâng, những con đ̣ đêm sông Hương không ngủ, mà cần mẫn chở lời ca tiếng hát, chở niềm tri ân tri kỷ, chở cả giấc hoa của bao lữ khách giang hồ. Từ đó sinh ra cái thú "ngủ đ̣".
Trên con đ̣ xưa, không chỉ có đàn ca Huế, mà h́nh như khi cuộc vui đến độ, th́ ai có thơ đọc thơ, sĩ tử Nam Bộ th́ cứ cải lương, vọng cổ, dân Bắc th́ Quan họ, ca trù v.v.. Nghĩa là đủ món ba miền.
Đam mê nhất những đêm "ngủ đ̣" xưa là thú thả thơ. Nghe nói nhà thơ Lưu Trọng Lư, thời đôi mươi, vào Kinh đèn sách, bỗng gặp rồi mê đắm tiếng đàn nguyệt của cô gái Huế, thế là hai người rủ nhau xuống đ̣ tâm sự thơ ca, đàn hát suốt mấy tháng trời.
Văn Cao "ngủ đ̣" để đàn ca trong "một đêm đàn lạnh trên sông Huế": Giọng hát sầu chi phấn nữ ơi / Từng canh trời điểm một sao rơi / Tà tà trăng lặn hiu hiu gió / Ánh lửa chài xa thấp thoáng trôi...
Nguyễn Tuân vô với bố làm quan ở Huế cũng thường xuống đ̣ đêm ngày vừa chơi vừa viết báo gửi ra Hà Nội, rồi đợi măng-đa nhuận bút về. Nhà thơ nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo, một đêm say trên con đ̣ Huế, đă phát hiện ta một h́nh tượng thật ấn tượng: Sông Hương hóa rượu ta đến uống/ Ta tỉnh đền đài ngả nghiêng say! Sau đó anh c̣n viết bản nhạc "Sông Thơm".
Ấy, thú vui "ngủ đ̣" sông Hương khởi nguồn là vậy. Nên gọi là ngủ đ̣, nhưng người xuống đ̣ sông Hương không ai ngủ cả. Trên sông Hương bây giờ có hàng chục con đ̣ "dịch vụ", tức đ̣ bán bún ḅ gị heo, bánh nậm, bánh bèo, trứng vịt lộn, chè hạt sen, chè đậu vánv.v…
Mỗi thứ thức ăn có một con đ̣ nhỏ, với ngọn đèn hoa kỳ thao thức, ở đâu đó trong đêm, sẵn sàng cặp mạn khi nghe tiếng "ới" của chủ đ̣. Thế nên , có thú vui tao nhă, th́ cũng dần có lạc thú trần tục.
Thế rồi, cứ nghe nói đến "ngủ đ̣" là nghĩ ngay đến sự mua hoa bán nguyệt, xấu xa, trần tục. Đă là lái đ̣, tức là người có đ̣ th́ không bao giờ là gái "bán hoa", v́ con đ̣ là tài sản lớn của họ. Tài sản đó làm ra thu nhập bằng các hoạt động văn hóa trên sông Hương ban đêm. Đó là ư nghĩ không công bằng, oan cho sông Hương!
Khi đêm xuống, thuyến rời bến chạy máy (hoặc chèo tay nếu khách yêu cầu), ngược sông lên Ḥn Chén hoặc Hương Hồ th́ dừng lại, tắt máy, rồi thả trôi. Những điệu ca Huế, những thú chơi lịch lăm như thả thơ, b́nh thơ, hoặc lời thủ thỉ câu chuyện canh trường bắt đầu.
Đ̣ trôi đến Thiên Mụ hoặc Phu Văn Lâu th́ buông neo. Lúc này đă về khuya, sương trăng huyền ảo, chén thù chén tạc nặng ḷng, không ai ngủ được. Lại đàn, lại hát, lại trằn trọc nghe eo óc tiếng gà... Đói th́ ăn, say th́ nằm gối đầu nghe lẩy Kiều... Thật thi vị. Ngủ thiếp đi cũng chẳng việc ǵ. Tinh sương th́ đ̣ nhổ neo xuôi về bến, bịn rịn chia tay, mơ màng cứ ngỡ ḿnh vừa qua một kiếp người.
Con đ̣ sông Hương phục vụ thú "ngủ đ̣" (như đ̣ ca Huế , thuyền rồng, thuyền phụng) được kết cấu rất tao nhă, khác với các loại đ̣ trong Nam, ngoài Bắc, lại hoàn toàn khác với đ̣ bán hàng, đ̣ đánh cá, đ̣ vận chuyển trên sông Hương. Các loại đ̣ khác cứ thống thống từ lái đến mũi, ở giữa chỉ có cái mui che.
C̣n đó sông Hương phục vụ khách "ngủ đ̣" bao giờ cũng có bốn phần: Phần mũi là khoảng không gian để du khách ngồi hóng gió, ngắm trăng, ngắm cảnh vật đôi bờ. Tiếp theo là khoang thuyền dành cho khách. Ở khoang này, có mui ṿm đóng bằng tôn hoặc gỗ, có cửa để vào ra đóng mở.
Bên trong người ta thiết kế có pḥng ngủ, có sàn gỗ làm nơi trải chiếu để uống rượu, ngâm thơ, hoặc nghe đàn hát. Khoang tiếp theo là chỗ ở của gia đ́nh chủ đ̣, cũng có mui ṿm, có cửa đóng mở, có sàn trải chiếu để ngủ, cách biệt hẳn với gian ngủ, chơi của khách.
Sau cùng là chỗ để máy đ̣, bánh lái để người lái thuyền điều khiển đ̣. Nghĩa là con đ̣ Huế giống như một ngôi nhà di động. Bây giờ gọi là thuyền Rồng, thuyền Phụng, có cái đơn, có cái đôi (gọi là bằng)…
Ở trên những chiếc bằng, người ta thiết kế cả sân khấu, chỗ ngồi có ghế cho khán giả, lại có cả hai pḥng ngủ giường nệm rất đàng hoàng. Các đ̣ ca Huế, nhà hàng nổi trên sông hiện nay đều theo thiết kế này. Khách xuống đ̣ hoàn toàn tự do, không ngại chủ đ̣ nghe ngóng, hay nh́n thấy.
Những dịp Festival Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế đă có chủ trương cho dân đăng kư pḥng trọ trên sông Hương. Mấy chục hộ đ̣ đă đăng kư đón khách trên sông. Nghe nói đă có rất nhiều đ̣ đón được hàng trăm khách Festival qua đêm. Như vậy, tỉnh đă không quan niệm ngủ đ̣ là xấu! Đó là sự cởi mở đáng khích lệ để cho văn hóa ngủ đ̣ trên sông Hương phục sinh. Vâng, ngủ đ̣ sông Hương là thú chơi văn hóa, sao lại không?
Ngô Minh
Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
|
