Thu Yến ...
         
Làng Cổ Nhuế ( một bài viết rất độc đáo )
Posted on 31.03.2011 by dangminhlien

Lướt mạng, thấy một bài độc nhất vô nhị nói về làng Cổ Nhuế – một địa danh nổi tiếng với cái nghề mà chẳng ai muốn kể ra. Tác giả ký tên Tiến sỹ – Hàn Sỹ chắc là nick name đã tản luận vắn tắt cái nghề “khó kể” một cách trắng phớ, không e dè. Lao động là chân chính - điều này không bao giờ cũ. Vì vậy, nghề thu phân người khổ sở nhưng lương thiện bao giờ cũng đáng tôn vinh hơn những việc bất lương ác đức… Trước đây tôi cũng mục sở thị nhiều người dân Cổ Nhuế lấy phân ở nhà xí công cộng nội thành cũng như dẻo dai gánh những gánh nặng ” sản phẩm ” trên đường. Tôi, được cái biết nghĩ, và lúc còn thiếu niên nhi đồng cũng từng nhặt phân trâu làm phân chuồng bón ruộng, nên chưa bao giờ dám coi khinh những người làm việc này mà chỉ thấy ghê ghê kinh kinh cái ” món” hàng kia. Và cũng có lúc nghĩ: làm phim đề tài này nhỉ? tại sao không! Nhưng rồi tự trả lời: ai duyệt cho, ngay đề cương đã không thể thông qua, và giả sử nếu cho làm thì ngôn ngữ phim chưa biểu đạt được phần mùi vị, sẽ làm hỏng 1 đề tài hay

Hì hì…

LÀNG CỔ NHUẾ

Hàn Sĩ – Tiến sĩ Vật Lý, Hà Nội

Lúc tôi còn nhỏ mẹ tôi thường đe tôi: “Nếu không học hành tử tế thì sau này chỉ có đi hót cứt thôi con ạ”. Hình ảnh người gánh phân suốt ngày lang thang trong cái thị trấn nghèo quê tôi làm tôi rùng mình. Cái tương lai có mùi khó ngửi này chẳng quyến rũ được ai. Nhưng mẹ tôi lầm. Thời tôi lớn đây là cái nghề hái ra tiền. Ít nhất cũng hơn hẳn cái sự kiếm ăn với cái bằng tiến sĩ của tôi. Anh biết đấy, viện Khoa Học của tôi nằm cạnh làng Cổ Nhuế, tôi có đủ sở cú để khẳng định với anh điều đó.

Làng này sống bằng nghề hót cứt, có đền thờ Thành Hoàng hẳn hòi. Thành Hoàng làng Cổ Nhuế là một vị hót cứt chính hiệu. Trong đền người ta thờ đôi quang và chiếc đòn gánh cùng hai mảnh xương trâu cầm tay … Người làng Cổ Nhuế đã đời này qua đời khác, ngày lại ngày, làm sạch cho thủ đô Hà Nội. Vua Lê Thánh Tông từng ban cho làng này câu đối : “Khoác tấm áo bào giang tay gánh vác Thiên hạ Vung hai thước kiếm, tận thu lòng dạ Thế gian”. Anh đừng so sánh làng Cổ Nhuế với làng Phương Lưu ; cạnh trường đại học Hàng Hải của anh ở Hải Phòng. So sánh như thế là hạ nhục làng Cổ Nhuế của tôi đấy. Ngoài cái vinh quang của nghề hót cứt (lao động là vinh quang).

Hơn nữa làng Phương Lưu của anh tuy hót cứt nhưng chủ yếu sống bằng nghề đạo chích, chứ đâu có được ‘’tôn chỉ mục đích’’ như dân Cổ Nhuế. Thanh niên Cổ Nhuế ta thề Chưa đầy hai sọt chưa về quê hương Nhưng không phải dân làng Cổ Nhuế lúc nào cũng được hưởng cái vinh quang của lao động đâu anh ạ. Kể từ những năm hợp tác hóa ồ ạt vào cuối thập niên 50, nghề hót cứt đã phải chịu nhiều cay đắng. Người ta ngăn cấm những người nông dân đi hót cứt, coi như họ là những người trốn lao động, bỏ việc đồng áng để đi ‘’buôn’’ cứt. Người làng Cổ Nhuế phải tôn trọng pháp luật đành ngồi nhà mà tiếc rẻ những bãi…… đơn côi không người chăm sóc.

Chỉ mãi tới cuối năm 1986, sau đổi mới, đất đai được chia ra để cho các gia đình nông dân tự canh tác. Nghề trồng rau ở ngoại thành Hà Nội sống lại, người Cổ Nhuế mới lại được phép đi…. hót cứt và buôn… cứt. Rau cỏ của xứ ta thơm ngon là nhờ phân Bắc. Các cụ lão nông chi điên dạy thế ! Phân hóa học cho dù là sản phẩm của trí tuệ văn minh, chỉ cho những thứ rau xanh tươi nhưng nhạt thếch. Ðổi mới và cởi trói do mẫu công khai (Glasnost) có cái mặt trái của nó. Trước đây ai muốn đi hót cứt thì hót. Nhưng từ ngày người người đi hót, nhà nhà đi hót thì theo qui luật. ‘’Người khôn, của hiếm’’, dân Cổ Nhuế đã chiến đấu ngoan cường để dành lấy địa vị đầu ngành…. cứt Việt Nam.

Không biết đại tướng đồng hương , ngày ấy có can thiệp vào chuyện này hay không, nhưng theo qui dịnh của UBND thành phố HàNội dân ngoại thành không được phép tự do đi hót cứt và lấy cứt nữa. Trước đây ngoài những bãi cứt vô tổ chức, vô kỷ luật mà bất cứ ai cũng có thể hót. Người đi lấy cứt có thể đến làm vệ sinh cho các nhà xí hai ngăn ở các thành phố để để thu về cho mình một số cứt kiếm được. Bây giờ người nông dân ngoại thành bị bắt buộc phải mua phân tại chợ Cổ Nhuế, một chợ tự cổ chí kim, từ Ðông sang Tây đều không có, được thành lập năm 1989. Giá cả tùy thuộc chất lượng (nói sau). Dân ngoại thành bây giờ trở thành người đi lấy phân thuê cho Cổ Nhuế. Họ được phân chia địa bàn hoạt động, theo lịch sắp xếp mang sản phẩm đến chợ nhưng không phải để họ tự bán. Họ chỉ được nhận phần trăm tiền bán mà giá do ban quản lý chợ Cổ Nhuế quyết dịnh. Chống lại ư ?? Mất việc ngay. Ðội hậu bị, hàng ngàn người xung phong thay chân kiếm cứt (xã hội hiện tại cứt hơi ít lắm, nay phải kiếm, tức là phải đi làm vệ sinh để lấy cứt ở các hố xí, như đã nói trên) Ði kiếm cứt hơn hẳn làm thương nghiệp, đừng nói gì đến nông nghiệp. Mỗi lần tôi hỏi một anh Cổ Nhuế : – Giá cả như thế chắc các anh chóng giàu lắm. Anh đáp : – Anh Giai ơi, trông thế thôi, chứ kiếm được hai sọt thì cũng ăn mẹ nó hết một sọt rồi còn gi !?! Trong chợ phân, xuất hiện phân giả. Người ta dùng đất xét thuồn qua ống nứa, giã nhỏ thân chối trộn lẫn với nghệ bôi bên ngoài và cho tất cả lẫn vào phân thật. Ðó là bí quyết. Phân giả gây náo loạn cho chợ phân khiên thanh niên Cổ Nhuế phải cử ra một bộ phận ‘’kiểm tra chất lượng’’ trước khi giao hàng. Anh còn nhớ dốc Bưởi chạy về viện Khoa Học không ? Trạm kiểm tra được lập ra tại đó, hoạt động từ mờ sáng đến trưa. Mùi uế khí từ tay các kiểm tra viên thọc thẳng vào sọt phân tìm của giả. Nhờ lành nghề và cương quyết, sau đó vài tuần, những đứa làm phân giả bị cắt giấy phép. Tại chợ cứt được chia làm bốn loại: – Hạng nhất (first class) là phân lấy từ khu Ba Ðình… nơi có nhiều gia đình quan chức nên cứt được coi là ‘’nạc’’(tiếng nhà nghề chỉ cục phân rắn chất lượng cao) (!). – Hạng 2, Từ khu Hoàn Kiếm, nơi có nhiều dân buôn bán, nhiều nhà hàng khách sạn. – Hạng 3. Từ khu Hai Bà Trưng và Ðống Ða, nơi đa số dân cư là ngưòi lao động, xài nhiều rau nên ‘’mờ’’ (nhiều nước lỏng bõng) – Hạng 4. Từ ngoại thành, loại này xanh lẹt vì ‘’nguồn nguyên liệu thuần túy là rau muống. Bà con nông dân làm gì có thịt mà ăn. Có lần tại chợ xuất hiện một sọt phân đề chữ : ‘’Phân ngoại 100 phần trăm’’. Dân chúng không hiểu tại sao có bọn dám qua mặt Hải quan, dám nhập cảng ‘’phân ngoại’’ về xài. Về sau chủ nhân sọt phân giải thích : Phân lấy từ bể ‘’phốt’’ (fosse septique) của các sứ quán nước ngoài thì không phải là phân ngoại còn là gì ? Ðây là những điều tai nghe mắt thấy, tôi ghi lại gửi anh để có dịp kể lại cho bà con xa nước nghe chơi… Cho biết quê hương ta có những thứ…. mà người ta hoàn toàn không có.

Tôi bảo đảm đây là sự thật ‘’chăm phần chăm’’. Chuyện có thật .

Hàn Sĩ – Tiến sĩ Vật Lý, Hà Nội (troinam.net)

Fr : Trannhuong.com

-----------------------

Lời Người Chuyển
(1)-Cám ơn ông Phạm Thế Việt đã dùng từ rất chính xác khi viết về một sự thật: Nợ cứt (lấy gì ăn để mà ỉa,mà đem cứt nộp cho mấy ông ?). Đọc chuyện chỉ thấy xót xa , không thấy những từ này là thô tuc..! Câu chuyện của ông Việt là ở nông thôn, người dân không có sổ hộ khẩu, tem phiếu, đã tự túc thì còn nuôi con chó, trồng mớ rau quanh ...hợp tác xã.
Chuyện kể của Ng. Eo sau đây là ở thành phố Hải Phòng:
Phố xá, nhà cửa xây từ thời Tây cũ nát dần, mười mấy năm sau 1954 vẫn thế. Các dãy phố, nhà liền nhau san sát, phía sau dãy nhà là “ngõ đổi thùng”. Cầu tiêu trong nhà có 1 thùng gỗ phía dưới. Công nhân “vệ sinh” thành phố đi đổi thùng cứt mỗi đêm, chở các thùng đó bằng xe bò (nhưng người kéo) về Sở Vệ Sinh. Cứt cũng như mọi thứ được phân loại, ví dụ cứt loại 1, loại 2, cũng như chè (trà) gói loại 1, loại 2, loại 2...và bán phân phối. Cứt cũng không tự do ! Nhà nước cho kẻ khẩu hiệu khắp nơi, cho văn vẻ là Phân quý hơn Vàng, nhưng nhân dân khốn khổ thì cứ gọi là Cứt cho nó cụ thể !
Huyện Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, rất cần phân để trồng thuốc lào, chèo thuyền nửa ngày mới tới Bến Bính Hải Phòng để mua cứt. Huyện Thủy Nguyên bên kia sông Bính dân cũng rất cần phân cho canh nông:
Đứng bên Phà Bính xin thề
Không lấy được cứt không về Thủy Nguyên !
Vì thế thành phố mới nảy sinh nghề “Mót trộm cứt”, người ta lẻn vào ngõ đổi thùng, lẻn vào Sở Vệ Sinh ăn trộm cứt. Nhà nước thất thu cứt, Thành Ủy nảy sáng kiến, phát động chiến dịch Hố Xí Hai Ngăn. Mỗi nhà phải tự túc (lại tự túc!) sửa cầu tiêu thành 2 ngăn, không dùng thùng gỗ nữa, công nhân đối thùng, biên chế thành công nhân bảo vệ Bể Chứa Phân. Mỗi nhà phải có trách nhiệm quản lý hố xí 2 ngăn: mỗi lần đi ỉa xong phải rắc một ít tro vào hố, khi cứt tới 2 phần 3 hố 1 thì đậy miệng hố 1, dùng sang hố 2. Phía sau hố xí phải làm cửa, ra chợ Giời mua khóa, khóa cửa cẩn thận, luôn kiểm tra cứt có ủ tro cho khô và đạt chất lượng cao ! Nhà nào không chấp hành “tốt” (không chấp hành thì...bỏ mẹ) thì tùy theo mức độ, phê bình, cảnh cáo và xử phạt hành chính ( Cứt mà ghê như vậy, dân nghe quen rồi cũng coi chính quyền như cứt !)
Hố xí hai ngăn quả là bước tiến nhảy vọt về Nếp Sống Văn Minh. Nhân dân trong sinh hoạt hàng ngày, luôn luôn lo lắng về cứt: công nhân (vệ sinh) là chủ nhân ông đất nước, 6 giờ chiều, nghe tiếng kẻng “thu phân”, gia đình dù đang ăn cơm hay phát bệnh nằm liệt giường cũng phải, người người hối hả, vào ngõ mở khóa hố xí hai ngăn cho các đồng chí công nhân lấy cứt. Nhà đông con mà lũ trẻ đi ỉa lại đái luôn xuống hố thì chất lượng cứt sẽ không đạt tiêu chuẩn.! Khu phố không đạt “chỉ tiêu cứt”, Thành ủy báo cáo về Trung ương tình trạng thiếu hụt cứt thì nhân dân càng héo hắt, lo lắng, ăn ít, ỉa ít, làm sao đủ cứt cho Đảng ! Ối Giời ôi Cứt ơi là Cứt !



---------------------